Τσάπουρνα ή Προύνος η ακανθώδης (Prunus spinosa), ακανθόπρουνος είναι είδος του γένους των προυνών, της υποοικογένιας Αμυγδαλοειδών (Amygdaloeideae), της οικογένειας των Ροδοειδών (Rosaceae). Φυσικά, στην Ελλάδα έχει διάφορες ονομασίες, ανάλογα με την περιοχή, όπως μαμουσιά (στην Αρκαδία), ή τσαμπουρνιά (στη Δωρίδα), ενώ υπάρχει και παλιά αναφορά για γκοριτσιά ή γκορτσιά (στην Αργολίδα. Εμείς στα μέρη μου την αποκαλούμε τσαπουρνιά, και τους καρπούς προύνα ή τσάπουρνα.
Πολλοί δεν τα γνωρίζουν ενώ άλλοι πάλι, παρότι τα έχουν προσέξει, δεν ξέρουν περί τίνος πρόκειται. Οσοι μάλιστα δοκίμασαν τον καρπό του, δεν έμειναν ενθουσιασμένοι καθώς η γεύση του είναι έντονα στιφή και ξινή. Γι’ αυτό και πρέπει να τα συλλέξετε όταν πια έχουν ωριμάσει καλά…
Αν μαθαίνατε όμως, πως είναι χρήσιμα όλα τα μέρη αυτού του θάμνου και πως μπορείτε να κάνετε τις πιο ωραίες μαρμελάδες, λικέρ και γλυκά, ενώ λειτουργεί και ευεργετικά για τον οργανισμό μας, σύμφωνα με την παραδοσιακή ιατρική, θα αλλάζετε γνώμη;
12 πράγματα που πρέπει να μάθετε για τα προύνα
1. Όπως προαναφέραμε, η τσαπουρνιά έχει ευρεία χρήση, καθώς χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη της… Μπορείτε λοιπόν να χρησιμοποιήσετε τα φύλλα, τα άνθη, το φλοιό και φυσικά τους καρπούς.
2. Η συγκομιδή των καρπών του γίνεται μετά τα πρώτα κρύα, αργά το φθινόπωρο, όταν πια θα έχουν ωριμάσει.
3. Συγκαταλέγονται στα ελληνικά super food, παρότι οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν. Είναι πλούσια σε βιταμίνη C, ανθοκυανίνη και αντιοξειδωτικές ιδιότητες ενώ στο φυτό αποδίδονται στυπτικές, τονωτικές, καθαρτικές, διουρητικές και αντιπυρετικές ιδιότητες.
4. Τα λουλούδια λιγότερο και οι καρποί περισσότερο περιέχουν κουμαρίνες, γλυκοσίδες και φλαβονοειδή, αιθέρια έλαια, λίγα ζάχαρα, ταννίνες, φυτικά οξέα όπως μηλικό οξύ, βιταμίνη C, πηκτίνες, γόμες και ρητίνες.
5. Η παραδοσιακή ιατρική αναφέρει πως μπορείτε να κάνετε αφέψημα από αποξηραμένα μέρη του φυτού ή τους καρπούς για την καταπολέμηση της γρίπης, του πυρετού, της καταρροής και του πονόλαιμου.
6. Επίσης, αφέψημα από τα αποξηραμένα άνθη (ή και τα αποξηραμένα τσάπουρνα) για την καταπολέμηση της διάρροιας, της δυσεντερίας και της γαστρεντερίτιδας.
7. Μπορείτε να κάνετε σιρόπι από τα τσάπουρνα για την καταπολέμηση της γρίπης ενώ με το χυμό των φρέσκων ή αποξηραμένων τσάπουρνων, μπορείτε να αντιμετωπίσετε ερεθισμούς στο στόμα καθώς και προβλήματα στα ούλα.
8. Ο χυμός θεωρείται ότι αποτοξινώνει και καθαρίζει το αίμα, είναι τονωτικός σε περιπτώσεις απώλειας βάρους και με τα φύλλα μπορείτε να κάνετε τσάι.
9. Το έγχυμα των λουλουδιών θεωρείται καθαρτικό, διουρητικό, κατάλληλο σε προβλήματα των νεφρών και την αδυναμία του στομάχου, βοηθούν σε πνευμονικές παθήσεις και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση.
10. Το ξύλο του δέντρου είναι ανθεκτικό, και χρησιμοποιείται για λαβές εργαλείων και πασσάλους, ενώ καίγεται χωρίς να βγάζει πολύ καπνό.
11. Τα τσάπουρνα χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα για τις φυσικές χρωστικές τους ( φλαβονοειδή, καροτενοειδή, χλωροφύλλη κ.ά.). Χρησιμοποιούνται στο χρωματισμό τροφίμων και νημάτων σε αντικατάσταση άλλων συνθετικών ουσιών. Με το χυμό των καρπών παρήγαγαν ένα γλυκό μωβ χρώμα που έβαφαν τα λινά υφάσματα.
12. Τα προύνα χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και στην ποτοποιία. Εμείς θα σας προτείνουμε αυτή την εποχή να συλλέξετε τους ώριμους καρπούς του και φτιάξτε υπέροχο λικέρ και μαρμελάδα. Φυσικά, μπορείτε να καταναλώσετε τα φρούτα ωμά, ή ακόμη και να τα αποξηράνετε.
